Hoe Neemolie werkt en wordt gebruikt

Neemolie, gewonnen uit de zaden van de Azadirachta indica-boom, is een natuurlijk product dat veel wordt gebruikt in de landbouw vanwege zijn insecticide- en schimmelwerende eigenschappen. De olie wordt voornamelijk verkregen via twee methoden: koudpersing en extractie met oplosmiddelen. Hieronder leggen we uit hoe het werkt en op welke planten het effectief kan worden gebruikt.

Wat is Neemolie?
Neemolie wordt gewonnen uit de rijpe zaden die zich bevinden in de vruchten van de Azadirachta indica-boom, die lijken op kersen. Na de oogst worden de zaden in de zon gedroogd om het vochtgehalte te verlagen en ze voor te bereiden op het olie-extractieproces.

Er zijn twee hoofdmethoden voor het winnen van neemolie:

1. Koudpersing: Bij deze methode worden de zaden mechanisch geperst om de olie te winnen. Dit wordt beschouwd als de beste methode omdat de meeste voedingsstoffen en actieve bestanddelen behouden blijven.

2. Extractie met oplosmiddelen: Hierbij worden de zaden gemalen en behandeld met chemische oplosmiddelen, zoals methyleenchloride, om de olie te extraheren. Deze methode kan een hogere opbrengst geven, maar het proces kan de samenstelling van de actieve stoffen beïnvloeden.

Na extractie wordt de olie gefilterd om eventuele onzuiverheden en achtergebleven vaste deeltjes te verwijderen.

Hoe werkt neemolie?

Neemolie werkt op verschillende manieren, wat het een veelzijdig product maakt dat elke tuinier leert waarderen. Hieronder wordt uitgelegd hoe het werkt en waarvoor het dient:

Insecticide en afweermiddel
Neemolie heeft insecticide en afwerende eigenschappen tegen een breed scala aan schadelijke insecten, zoals bladluizen, schildluizen, mijten, muggen, vliegen en andere plagen. Het verstoort de levenscyclus van deze insecten door in te grijpen op hun endocriene systeem, waardoor hun groei en ontwikkeling worden beïnvloed. Daarnaast werkt het als afweermiddel: eenmaal aangebracht, dringt het door in de plantstructuren en blijft actief in het vaatstelsel van de plant gedurende meerdere dagen, werkend via contact en opname. Dit maakt het een zeer effectieve langetermijnbehandeling.

Schimmelwerend
Neemolie heeft ook schimmelwerende eigenschappen, waardoor het effectief is tegen verschillende plantenziekten zoals meeldauw, roest, botrytis en grijze schimmel. Het werkt door het kiemproces van schimmelsporen te verstoren, de groei van mycelium te remmen en de celmembranen van de schimmels aan te tasten.

Op welke planten te gebruiken?
Neemolie kan over het algemeen op alle planten worden gebruikt: groene planten, bloemplanten, struiken, hagen en bomen. Sommige planten zijn echter gevoeliger en kunnen tekenen van fytotoxiciteit vertonen bij hoge concentraties of ongedilateerde toepassing. Het is altijd belangrijk de doserings- en toepassingsinstructies te volgen en eerst op een klein deel van de plant te testen.

Gevoelige planten:

• Aubergine (Solanum melongena): Vooral jonge planten zijn gevoelig. Neemolie kan bladverbranding en groeivertraging veroorzaken.

• Komkommer (Cucumis sativus): Gevoelig bij hoge concentraties of onder stress, kan bladverbranding veroorzaken en de vruchtproductie beïnvloeden.

• Courgette (Cucurbita pepo): Gevoelig tijdens actieve groeifases; kan bladeren verbranden en de plantgezondheid beïnvloeden.

• Tomaat (Solanum lycopersicum): Minder gevoelig dan andere nachtschadefamilieplanten, maar hoge concentraties ongedilateerde olie kunnen bladverbranding en verminderde vruchtproductie veroorzaken.

Redenen voor gevoeligheid:

• Bladstructuur: Dunne of gevoelige bladeren zijn vatbaarder voor schade.

• Opname: Sommige planten reageren sterker op essentiële oliën.

• Concentratie: Hoge of ongedilateerde concentraties verhogen het risico op schade, vooral bij gevoelige planten.

Hoe de oplossing te bereiden:
Neemolie nooit puur gebruiken. Verdun het in water, doorgaans 5–15 ml per liter water. Breng het mengsel over in een verstuiver voor toepassing.

Hoe de behandeling uit te voeren:
Verstuif de oplossing op bladeren, takken en stengel. Gebruik een spuit of sproeier en behandel bij voorkeur in de koelere uren van de dag (ochtend of avond) om afbraak door zonlicht te minimaliseren.

Als systemisch en natuurlijk product wordt aanbevolen de behandeling elke 7–10 dagen te herhalen tot de bloeiperiode, en minstens twee dagen voor de oogst te stoppen.

Conclusie:
Neemolie is een waardevolle bondgenoot tegen insecten en schimmelziekten. Correct toegepast beschermt het planten effectief en op een natuurlijke manier. Volg altijd de aanbevolen doseringen en test eerst op een klein deel van de plant om schade te voorkomen.